Z zamiarem skomponowania utworu koncertowego w stylu brillant z introdukcją nosił się Chopin jeszcze w Warszawie, o czym dowcipnie pisał w liście z 18 września 1830 roku do Tytusa Woyciechowskiego: „Zacząłem poloneza z orkiestrą, ale tylko dopiero się cznie, jest czątek, początku nie ma…” Poloneza Es-dur ukończył jednak prawdopodobnie dopiero w Wiedniu w lipcu 1831 roku, Andante spianato G-dur komponował zimą 1834-1835 w Paryżu. Utwór został wydany w roku 1836 jako Grande Polonaise brillante précédée d’un Andante spianato i dedykowany baronowej d’Este. Orkiestrze wyznaczył Chopin rolę akompaniatora, dlatego też opus 22 wykonywane jest najczęściej w wersji solistycznej.
Andante spianato („spianato” w znaczeniu: ‘gładki’ lub ‘równy’) – przeznaczone od razu na fortepian solo – utrzymane jest w charakterze kołysankowo-nokturnowym i stanowi nastrojowy wstęp do efektownego Wielkiego Poloneza, ujętego w formę ronda zwieńczonego kodą, o układzie tak symetrycznym, jak i repryzowym. Poloneza potraktować można jako wizytówkę stylu brillant: bohaterski temat szybko podchwycony zostaje przez wartki nurt błyskotliwych figuracji i efektownych ornamentacji.
W ewolucji twórczej Chopina Wielki Polonez Es-dur przynależy do fazy określonej przez Mieczysława Tomaszewskiego mianem „przełomu romantycznego”, przypadającej na lata wędrówki i naznaczonej m.in. silnymi przeżyciami patriotycznymi.
Małgorzata Janicka-Słysz